Hz. Ali Sözleri

Acelenin meyvesi yanlışlıktır.

Aç kalmak, alçalmaktan hayırlıdır.

Açık kalpli, mert düşman, içinden pazarlıklı dosttan iyidir.

Adalet için en büyük talihsizlik, devleti idare edenlerin zalimliğidir.

Adalet, halkın dirliği ve düzeni, idarecilerin ise süsü ve güzelliğidir.

Adalet ve eşitliği gözetmek siyasetlerin en iyisidir.

Adil ol, kudretin sürekli olsun.

Adilane davranış siyasetlerin (yönetimlerin) en iyisidir.

Affetmekten utanmayın. Cezalandırmakta acele etmeyin.

Ahmak, her lafın başında yemin eder.

Akıl, gurbette yakın bulmaktır; ahmaklık vatanda gurbete düşmektir.

Akıl gibi mal, iyi huy gibi dost, edep gibi miras, ilim gibi şeref olmaz.

Akıl gibi zenginlik, cehalet gibi yoksulluk yoktur. Edebe uymak bir kazanç, danışmak bir güçtür.

Akıllı bir insan fakir olabilir, fakat o hiç kimsenin sadakasına muhtaç değildir.

Akıllı kişi, tecrübelerden ibret alan kimsedir.

Akıllı olan kemal, cahil olan mal ister.

Akıllı düşmanınsa bile danış, bilgisiz dostun fikrini geç.

Akıllı insanların en mutlusudur.

Akıllının dili kalbindedir, ahmağın dili ise ağzındadır.

Akıllının tahmini, cahilin kesin bilmesinden daha doğrudur.

Akıllı insanlar az konuşur. Çok söyleyenler, yalnız ahmaktırlar.

Akil kişi, kemal talep eder.

Akraba düşmanlığı, akrep sokmasından beterdir.

Alçak gönüllülük, en büyük şereftir.

Alçak gönüllülük, ilmin meyvesidir.

Aleyhine kesin delil olmayan kişiyi mazur tutun; o kişi benim.

Alışkanlık, insana musallat olur ve onu kontrolu altına alır.

Alışkanlık insanın ikinci tabiatı gibidir.

Aptallığın en büyüğü medh ve zemde ifrada kaçmaktır.

Arkadaşın hayırlısı, sana doğru yolda iyi delil olandır.

Asıl yetimler, anadan ve babadan yoksun olanlar değil, akıldan yoksun olanlardır.

Aşağılık insanlarla yakınlaşmaktan kaçın, onlar ki yapmacık sevgilerini gösterip içlerinde kötülüğü saklarlar. Onları hoşnut tuttuğun sürece sana sevgi duyarlar, verili olmaktan geri kalırsan sana zehirlerini akıtırlar.

Ayıbın en büyüğü, ona benzer bir ayıp sende de varken, başkasını ayıplamandır.

Aynı anadan babadan doğanlar, senin miras kardeşlerin; uzak yerlerden gelen, huyu suyu sana benzeyenler ise senin öz kardeşlerin sayılırlar.

Az ibadet edip çok çalışmak, çok ibadet edip az çalışmaktan üstündür.

Az yemek yemek sağlıktır.

Azarlamada aşırılık inat ateşini alevlendirir.

Azgınlığın sonu ya rezil veyahut yok olmaktır.

Azim ve sebat, insanların en büyük yardımcısıdır.

Azla yetinen kimse zengindir.

*********************************


Babana riayet edersen, sen de oğlundan hürmet ve riayet bekleyebilirsin.

Babana saygılı ol ki, oğlun da sana saygılı olsun.

Babanın çocuğu için bıraktığı en iyi miras onu güzel edeple yetiştirmesidir.

Bağışlamak, büyüklüğün şanındandır.

Başa kakmak suretiyle iyiliğini boşa giderme.

Başkalarını ıslah etmek istiyorsan önce kendini ıslah etmelisin. Kendin fasid olduğun halde başkalarını ıslah etmeye kalkışman en büyük ayıplardandır.

Başkalarının felaketinden hisse kapanlar, geçmiş musibetlerden ders alanlar, cidden bahtiyar insanlardır.

Başkalarının iyi hareketlerini takdire çalışınız. Derhal dostlarınızın çoğaldığını göreceksiniz.

Başkasında gördüğün fena bir huyu hemen nefsinde ara ve ondan kaçın.

Beceremeyeceğin bir iş için söz verme.

Benim üç türlü dostum vardır: benim dostlarım, dostlarımın dostları ve düşmanlarımın düşmanı.

Bırak bu içindeki ikiliği atıl ateşe, sönmeye yüz tutsa da onu alevlendir.

Bildiği halde susmak, bilmediği halde konuşmak kadar çirkindir.

Bilge insan çalışmasına, bilgisiz de boş hayallerine güvenir.

Bilgi gibi hazine olamaz.

Bilgi, tükenmeyen bir hazinedir; akıl eskimeyen, yıpranmayan bir elbisedir.

Bilgin bir söz ehli olamıyorsan, hiç olmazsa dikkatli bir dinleyici ol.

Bilgin kişinin rütbesi, rütbelerin en üstünüdür.

Bilgin ölü olsa bile diridir. Cahil ise diri olsa bile ölüdür.

Bilgin ölse de yaşar; cahil ise yaşarken de ölüdür.

Bilginlerin toplantısı mutluluk getirir.

Bilgisiz kişiyi bir işte, bir düşüncede ya pek ileri gitmiş görürsün ya da pek geri kalmış.

Bilgiyi ehil olmayana veren o bilgiye zulmetmiştir.

Bilgiyle dirilenler ölmez.

Bilmediğiniz sözü söylemeyin; çünkü gerçeğin çoğu, inkar ettiğiniz şeylerdir.

Bilmediğin şey hakkında konuşmayı ve üzerine düşmediği halde söz söylemeyi terk et.

Bin defa mazlum olsan da bir defa zalim olma.

Bin kere mazlum olmak, bir kere zalim olmaktan iyidir.

Bin kapıdan, yüz bin kaleden içeri girebilirsin de küçücük bir gönülden içeri giremezsin.

Bir devletin başı, sahip olduğu iktidardan; bilgin, ilimden; iyiliksever, yaptığı iyiliklerden; ihtiyar da yaşından ötürü saygı görür.

Bir devletin çökmesi şu dört sebebe bakar: Esas prensiplerinden ayrılma, ikinci planda olan şeylere önem verme, aşağılık kimselerin ön safa geçmesi ve erdemli kişilerin arka plana atılması.

Bir gerçeği savunurken ona önce kendimiz inanmalıyız; sonra da başkalarını inandırmaya çalışmalıyız.

Bir insana başkaları yanında verilen öğüt; öğüt değil, hakarettir.

Bir insanda güzel bir huy varsa o huya benzer başka huylarını da bekleyin.

Bir işi yapmadan önce tedbir almak, insanı pişmanlıktan kurtarır.

Bir sanat eserini yıkmak, cinayetlerin en büyüğüdür.

Bir hata işlediğiniz vakit, onu itiraftan çekinmeyiniz. Eğer böyle yaparsanız, o hatayı görmüş olanların aleyhinize verecekleri hükmün önüne geçersiniz.

Birisini övmede aşırı gitmeyin ve abartmayın.

Bir kişiyi layığından fazla övmek riyadır, dalkavukluktur; layığından az övmek ise ya dilsizlikten ileri gelir, ya hasetten.

Birinin aleyhinde söylenen sözü dinleyen, o sözü söyleyen gibidir.

Birisinin suçunu bağışladıktan sonra pişman olma; cezalandırdığın zaman da sevinme.

Borçların çokluğu, doğru adamı yalancı, şerefli adamı da yemininden dönek yapar.

Boş vakitlerini okumakla değerlendiren kimse, fikir rahatlığını kaybetmez.

Bütün insanlar Allah'ın kuludur. Lakin hiçbir kimse, diğer bir kimsenin kulu değildir.

Büyük günahların kefareti, zulme düşenlere yardım etmek, acze düşenleri ferahlandırmaktır.

Büyüklere karşı saygılı olun ki çocuklar da size karşı saygılı olsunlar.

*********************************


Cahil dosttan ziyade akıllı düşmana güven.

Cahil ile sakın latife etme. Dili zehirli olduğundan gönlünü yaralar.

Cahil, ne kendi eksiğini görür, ne de öğütlere kulak asar.

Cahilden uzak kalmak, akıllıya yaklaşmakla eşittir.

Cahiller çoğalınca bilginler garip olurlar.

Can gözü kör olunca, gözle görmenin bir yararı yoktur.

Cehaleti ilimle geri çevirin.

Cehalet ve gaflet alimin kalbinde olmaz. Fakat alimler, zengin cahillerin karşısında, ancak ilim sayesinde yükselirler.

Cimri zengin, cömert yoksuldan daha yoksuldur.

Cimri her zaman aşağılıktır, kıskanç olan her zaman işkencededir.

Cimrinin dostu bulunmaz.

Cömertlik alışkanlıkların en üstünüdür.

Cömertlik, istemeden önce vermektir; istendikten sonra vermek utançtandır ve kötüdür.

*********************************


Çalışan kötülük düşünemez, çalışmayan da kötülükten kurtulamaz.

Çalışmak kadar dinlenmeyi de görev bil, ihmal etme. Sağlığınıza eza etmeyin, sağlığın bozulması kolay; elde etmek ise zordur.

Çocuk açısından hiçbir süt, anne sütünden iyi değildir.

Çocuklara sevgi ve büyüklere saygı gösteriniz.

Çocuklara söz verdiğinizde kesinlikle sözünüzde durunuz.

Çocuğun kalbi hiç ekilmemiş bir tarla gibidir. Ona ne verilirse kabul eder.

Çocuğunuzun yedi yıl oyun oynamasına müsade ediniz ve yedi yıl ona yaşam edebini ögretiniz.

Çoğu insan medhedilip övüldüğü için gurura kapılır.

Çoğu sözler hamleden daha serttir.

Çok akıllı insanlar başkalarının hatalarından öğrenirler ve hata yapmazlar; akıllı insanlar hata yapar ve ders çıkararak bir daha yapmazlar; ahmak insanlar da sürekli hata yapar, gene de ders çıkarmazlar.

Çok kimseler varisleri kavga etsinler diye mal toplamaya çalışırlar.

Çok şakacı insanı ciddiye almazlar.

Çok yaşayanın ömrü, dostlarına ağlamakla geçecektir.

*********************************


Dert ve gam ihtiyarlığın yarışıdır.

Dil aklın tercümanıdır.

Dil insanın terazisidir.

Dil yırtıcıdır; yuları bırakıldı mı salar, parçalar.

Dili tatlı olanın arkadaşı çok olur.

Dilini sövüp saymaya alıştırma. Tatlı dilli ol. Kötü söz alışkanlığı insanı soysuz yapar.

Dilini küfre alıştırma. Tatlı dilli ol. Yoksa önüne gelene havlayan köpeklere dönersin. Halkı zorla kendinden nefret ettirirsin.

Dilsiz ol, yalancı olma.

Dilinizi daima iyi kullanınız. O sizi saadete götürdüğü gibi, felakete de götürebilir.

Dindarlığın en üstünü, dindarlığı gizlemektir.

Dinle, öğrenirsin. Sus, esen kalırsın.

Doğru, dürüst ve nazik kişileri seçin ve çıkar ummadan ve korkmadan acı gerçekleri söyleyebilenleri tercih edin.

Doğru her zaman yüce, yalancı her zaman aşağı ve cücedir.

Doğru söz söyleyenin delili kuvvetli olur.

Doğruluk en iyi yol, bilgi en iyi kılavuzdur.

Doğruluk, hakkın dilidir.

Dost, sen yokken dostluk şartını yerine getiren kimsedir.

Dost, kardeşini üç halde korumadıkça tam dost olamaz: düşkünlüğünde, kendisi bulunmadığı vakit, ölümünden sonra.

Dostun olmayışı, bir çeşit gariplik ve yalnızlıktır.

Dostları yitirmek gurbete düşmektir.

Dostlarıma dost olanları çok severim ve onların kıymetlerini de dostlukların dereceleriyle ölçerim.

Dostların çoğalsın diye çırpınma. Onları bir gün ihmal etmeye kalkarsan çabucak düşmanın olurlar. Dostlar ateş gibidir. Pek çoğalırlarsa yakarlar.

Dostlarının kötüsü seni iyi gününde arayıp sıkıntılı zamanında yüz üstü bırakandır.

Dostluk en yakın akrabalıktır.

Dostluk elde edilmiş akrabalıktır.

Dostlukta aşırı gitme, kimbilir belki o dostun bir gün düşmanın olur, düşmanlıkta da aşırı gitme, kimbilir belki o düşmanın bir gün dostun olur.

Dostunu ihtiyatla sev, olabilir ki bir gün sana düşman olur; düşmanınla da ihtiyata riayet ederek düşmanlıkta bulun, olabilir ki bir gün sana dost kesilir.

Dostunun düşmanını kendine dost seçme.

Dünya geçici gölgedir.

Dünyanın en değerli hazinesi öğüttür, ama ondan ucuzu da yoktur.


Dünyayı yutsa yoksul kalacak biri vardır: Aç gözlü.

Düşene sevinme, zamanın sana ne sakladığını bilemezsin.

Düşmanı kovalamayınız, onlardan yaralananların yarasını sarınız, esirlerini tedavi ediniz.

Düşmanlık, kalbi meşgul eder.

Düşünce akılların cilasıdır.

Düşünce ve prensiplerini kendi hayatlarında da uygulayan kimselerin bilgi ışıklarıyla aydınlanınız.

Düşünün, sonra konuşun; yanılmalardan kurtulacaksınız.



*********************************



Edep, aklın suretidir.

Edep, en iyi mirastır.

Edep, had tanımaktır.

Edep insanın kemalidir.

Edep insan için güzel elbise menzilesindedir.

Edepsiz olan kimsenin ayıpları çok olur.

Eğer ararsak kendimize kolayca düşman bulabiliriz, ama ne kadar ararsak dost bulmak kolay değil.

Eğer bilgiyi hak edene vermezseniz o kişiye zulmetmiş olursunuz; hak etmeyene verirseniz bilgiye zulmetmiş olursunuz.

Eğer bir seyahata çıkarsanız, gittiğiniz yerlerin adetlerine uymaya çalışınız.

Eğer sırlarınızı birbirinize açarsanız, artık onu gizleyemezsiniz.

Eğer hayırlı bir iş görmek istersen, bugünün işini yarına koyma. Çünkü yarına kadar ne olacağı belli değildir. Fena bir işe başlayacağın zaman da acele etme. Belki hayırlı bir düşünce, sana o fenalıktan gelecek olan tehlikeye mani olur.

Eğer talihin açık ise kusurların kapalı kalır.

Eğlence ve zevke kapılan akıldan kaybeder.

Elbiseleriniz eski de olsa, kalpleriniz yeni ve temiz olsun.

El işlerine yardım edin; çünkü bu yoksulluğu azaltır, hayat kalitesini artırır.

Emanetin en feyizlisi ahde vefadır.



Emriniz altında bulunanların hataları karşısında hemen öfkelenip kendinizi kaybetmeyin.

En ahmak insan, kendini herkesten akıllı sanandır.

En akıllı insan, öğütleri dinlemekten vazgeçmeyen insandır.

En büyük yardım, en çabuk yapılan yardımdır.

En büyük zenginlik akıl, en şiddetli yoksulluk ahmaklıktır.

En faydalı bilgi uygulanabilendir.

En güzel ahlak tevazu, yumuşaklık ve tatlı dilde bulunur.

En güzel edep kendinden başlamandır.

En kötü dost, seni saksaklayıp eksiklerini örtendir.

En kötü şey, insanın kendisini beğenmesidir.

En kuvvetli kişi, kendi nefsine galip olan kişidir.

En talihsiz memleket, insanlarının her türlü güvenlikten yoksun yaşadıkları memlekettir.

En yakını yitiren, en uzağı yardımcı olarak bulamaz.

En yakışıklı elbise, erdem elbisesidir.

Erdemin başı ilimdir.

Esnaf ve tüccara dikkat edin; onlara gereken önemi gösterin, fakat ihtikar, karaborsa ve mal yığmalarına izin vermeyin.

Evlatlarınızı yaşayacakları zamana göre terbiye ediniz.

Ey ademoğlu, ihtiyacından fazla kazandığın şeyi, başkası için biriktirmedesin.

Ey insanlar! Bilgi edindiğiniz zaman hidayete ermeniz için bilginize uyunuz. Çünkü ilminin tersine hareket eden alim, cehaletten ayrılmaz, yolunu kayıp etmiş cahile benzer.

Ey karamsar; bilmelisin ki, bu devranın değişmeyen tek bir kanunu vardır; o da değişmektir.

Eziyet etme, eziyete engel ol. Diline sahip ol, can feda olsun sana yardımcı olan dost arkadaşlığına.



*********************************



Fasık ve günahkar kimselerle arkadaş olmaktan kaçın, çünkü kötülük kötülüğe kavuşur.

Faziletlerin başı ilimdir.

Fazilet sahibinin kıymetini, ancak fazilet sahibi bilir.

Fazla yemek ve yemek üstüne yemekten kaçının. Zira fazla yiyen kimse fazla hasta olur.

Fırsat karınca yürüyüşü ile gelir, yıldırım hızı ile gider.

Fırsat yaz bulutu gibi gelip geçer, elinize geçtiğinde faydalanmasını bilin.

Fikir çatışmalarından hakikat çıkar.

Fikir sahibi her şeyden ibret alır.

*********************************


Garip, dostu olmayan kimsedir.

Gazap ve öfkeden kaçınınız. Çünkü onun başlangıcı delilik ve sonu ise pişmanlıktır.

Gece ile gündüz seni işlerler. Onları sen işle. Onlar her gün senden bir şey koparıyor, sen de onlardan bir şey koparmaya bak.

Geçimini mertçe kazanmaya çalış. Nefsini alçaklıktan koru ki, fakir olsan bile şerefli kalasın.

Gençlik günlerini düşünmek, hasrettir.

Gerçek bilgin, bildiklerinin bilmedikleri yanında daha az olduğunu anlayandır.

Gerçek dost, sıkıntı zamanında imdada yetişendir.

Gerçek dostlar çok vücutlu, tek kalpli varlıklardır.

Gerçek karşısında öfkelenmek ayıptır.

Gerçekle savaşan, elbette alt olur gider.

Gerçekleri söylemekten korkmayınız.

Gereksiz şeylerin peşinden koşan gerekli şeyleri kaçırır.

Gözleri kör olan birisine doğanın ne kadar güzel olduğunu anlatamazsınız.